Informacje o Instytucie Pamięci Narodowej
Pełna nazwa urzędu to Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Żeby było nam łatwiej, będziemy używać skrótu IPN.
Centrala IPN mieści się przy ulicy Janusza Kurtyki 1 w Warszawie, w dzielnicy Mokotów. Budynek łatwo poznać po biało-czerwonej fladze.
Centrala jest główną siedzibą IPN. Pracuje w niej prezes (szef), jego zastępcy, dyrektorzy różnych biur i inni pracownicy.
Prezesem IPN jest dr Karol Nawrocki.
Informacje o Oddziałach i Delegaturach IPN
Oddziały to części IPN, zarządzane przez dyrektora. Znajdziesz je w największych miastach w Polsce. Możesz załatwić w nich sprawy dotyczące wybranej części Polski, np.: Pomorza lub Śląska. Oddziały IPN znajdziesz w miastach:
- Białystok
- Gdańsk
- Katowice
- Kraków
- Lublin
- Łódź
- Poznań
- Rzeszów
- Szczecin
- Warszawa
- Wrocław
Delegatury to jeszcze mniejsze części IPN. Szefem Delegatury jest naczelnik. Znajdziesz je w miastach:
- Bydgoszcz
- Gorzów Wielkopolski
- Kielce
- Koszalin
- Olsztyn
- Opole
- Radom
Adresy Oddziałów i Delegatur znajdziesz w Internecie na stronie głównej IPN, w zakładce Kontakt. Gdy klikniesz TUTAJ otworzy się strona z adresami.
Czym zajmuje się IPN?
IPN to urząd zajmujący się historią Polski i Polaków w XX wieku. Zajmujemy się zwłaszcza II wojną światową i latami Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (PRL). Po II wojnie światowej Polska nie była całkowicie wolna. To właśnie te czasy te nazywamy „okresem PRL”.
W IPN:
- zbieramy i przechowujemy dokumenty, które powstały od 22 lipca 1944 roku do 31 lipca 1990 roku. Dbamy o to, żeby były w dobrym stanie i żeby inni ludzie mogli z nich korzystać;
- prowadzimy śledztwa, żeby ukarać ludzi, którzy zabijali lub torturowali innych w czasie II wojny światowej i w czasie PRL. Ścigamy szczególnie tych, którzy robili krzywdę Polakom i mieszkańcom Polski;
- prowadzimy badania naukowe na temat historii Polski w XX wieku: piszemy książki i artykuły, rozmawiamy o ciekawych problemach, szukamy odpowiedzi na różne pytania, spotykamy się na konferencjach;
- uczymy innych historii. Tworzymy wystawy, filmy, programy radiowe i telewizyjne, gry planszowe. Organizujemy spotkania z naukowcami i autorami książek. Wiele z tych rzeczy jest dostępnych w Internecie na naszej stronie głównej, na kanałach IPNtv i Przystanek Historia, na portalu Przystanek Historia i na Facebooku;
- szukamy nieznanych miejsc, w których pochowano Polaków zabitych w czasie II wojny światowej i zaraz po wojnie. Chcemy je znaleźć, dowiedzieć się kto został w nich pochowany (zidentyfikować) i przenieść na cmentarz;
- chcemy, żeby wszyscy ludzie pamiętali o bohaterach, którzy ratowali innych w czasie II wojny światowej i walczyli o wolność Polski. W ważnych dla nich miejscach stawiamy pomniki, wieszamy tablice pamiątkowe i organizujemy uroczystości;
- sprawdzamy oświadczenia lustracyjne. To dokumenty, które muszą wypełnić najważniejsze osoby w państwie. W IPN sprawdzamy, czy napisali prawdę. Takie sprawdzanie nazywamy lustracją.
Co znajdziesz na stronie głównej IPN?
- Aktualności – czyli wiadomości o najnowszych działaniach IPN: o uroczystościach, ogłoszonych konkursach, pogrzebach zasłużonych osób. Są to zapowiedzi i relacje z wydarzeń.
- Historia z IPN – tu znajdziesz artykuły historyczne i inne materiały (zdjęcia, nagrania, grafiki). Wiele materiałów można pobrać ze strony.
- Publikacje – tu znajdziesz informacje o książkach, komiksach i grach, które wydajemy w IPN
- Komunikaty – tu znajdziesz informacje związane z lustracją i śledztwami. W tym miejscu znajdziesz też odpowiedzi IPN na artykuły, książki i wypowiedzi ludzi, którzy obrażają ofiary II wojny światowej i czasów PRL
Jakie sprawy załatwisz w IPN?
- Możesz skorzystać z naszego archiwum. Żeby to zrobić, trzeba wypełnić wniosek i umówić się na wizytę w czytelni. Więcej informacji na ten temat znajdziesz TUTAJ [https://ipn.gov.pl/pl/archiw/udostepnianie/rodzaje-realizowanych-w]
- Możesz dowiedzieć się, co stało się z Twoją rodziną w czasie II wojny światowej. Więcej informacji znajdziesz TUTAJ [https://ofiary.ipn.gov.pl/ofi/form/dodaj148,Przeslij-zapytanie.html]
- Jeśli w twojej okolicy jest grób człowieka, który walczył o wolność Polski, możesz poprosić o wpisanie go do specjalnego spisu. Więcej informacji znajdziesz TUTAJ [https://ipn.gov.pl/pl/upamietnianie/groby-weteranow-walk-o/wnioski-o-wpis-do-ewide/64093,Wnioski-o-wpis-do-ewidencji.html]
- Możesz złożyć wniosek o potwierdzenie statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych.
Działacz opozycji antykomunistycznej to osoba, która w czasach PRL sprzeciwiała się władzy, np.: brała udział w strajkach, rozdawała ulotki.
Osoba represjonowana z powodów politycznych to taka, która została ukarana przez władze PRL za walką o wolność.
Wniosek znajdziesz TUTAJ [https://opozycja.ipn.gov.pl/op/do-pobrania/63,Wnioski-do-pobrania.html]
- Możesz złożyć wniosek o nadanie Krzyża Wolności i Solidarności. Więcej informacji znajdziesz TUTAJ [https://ipn.gov.pl/kwi/strona-glowna/6,Strona-Glowna.html]
- Jeśli organizujesz wydarzenie dotyczące historii II wojny światowej lub czasów PRL, możesz poprosić o pomoc w przygotowaniach lub o objęcie go opieką (patronatem).
Jak się z nami skontaktować?
- Możesz napisać list i wysłać pocztą na adres:
Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
ul. Janusza Kurtyki 1
02-676 Warszawa
- Możesz wysłać e-mail na adres: sekretariat.ipn@ipn.gov.pl Żeby to zrobić, musisz mieć swoją skrzynkę mailową i dostęp do Internetu.
- Możesz skorzystać z platformy ePUAP: www.epuap.gov.pl
ePUAP to skrót nazwy Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej. Żeby skorzystać z tego sposobu, musisz mieć Internet i swoje konto w ePUAP. Nasza skrzynka na platformie ePUAP to: /IPN/SkrytkaESP
- Możesz zadzwonić. Pracujemy od poniedziałku do piątku w godz. 8.15-16.15. Numery do pracowników Kancelarii Ogólnej to:
- 22 581 87 78
- 22 581 87 77
- 22 581 87 76
Kancelaria Ogólna to biuro, które zajmuje się rozdzielaniem poczty w środku IPN. Pracownicy Kancelarii Ogólnej pomogą Ci załatwić Twoją sprawę albo podadzą Ci numer telefonu do odpowiedniego pracownika.
- Możesz poszukać numeru telefonu lub e-maila do osoby, która zajmuje się Twoją sprawą. W Internecie, na stronie głównej IPN, w zakładce Kontakty znajdziesz numery telefonów do wszystkich biur IPN, do Oddziałów i do Delegatur. Gdy klikniesz TUTAJ otworzy się strona z adresami [https://ipn.gov.pl/pl/kontakt/centrala]
Ważne pytania:
- Czy do centrali IPN mogę przyjechać samochodem?
Parking przez IPN jest chroniony. Na parking mogą wjechać tylko samochody zgłoszone przez pracowników IPN. Jeśli rozmawiałeś / rozmawiałaś z pracownikiem IPN i musisz przyjechać do IPN, wtedy poprosimy Cię o numer rejestracyjny Twojego samochodu. W umówionym dniu wjedziesz na parking i zaparkujesz przez budynkiem.
Na parkingu są wyznaczone miejsca dla osób niepełnosprawnych.
- Czy nie ma problemu z wejściem do centrali IPN?
Budynek IPN jest chroniony. Żeby wejść do środka, musisz być umówiony z pracownikiem. W recepcji ochrona poprosi Cię o dowód osobisty, pamiętaj żeby go zabrać z domu.
- Czy mogę poruszać się samodzielnie po budynku centrali IPN?
Nie. Każdego gościa odbiera z recepcji i odprowadza do wyjścia pracownik IPN.
- Czy centrala IPN jest dostosowana dla osób z niepełnosprawnościami?
Budynek jest częściowo dostępny. Opis wszystkich udogodnień dla niepełnosprawnych w budynkach IPN znajdziesz TUTAJ [https://ipn.gov.pl/pl/wolnytekst/24141,Dostepnosc-strony.html]
- Czy w centrali IPN są toalety dla osób niepełnosprawnych?
Tak. Są dostępne na każdym piętrze budynku i oznaczone grafiką:
- Czy nie będę mieć problemu z wjechaniem do budynku na wózku inwalidzkim?
Wejście główne od strony ul. Janusza Kurtyki 1 nie jest przystosowane dla osób na wózkach inwalidzkich. Wjechać wózkiem do budynku można od strony parkingu. Poproś, jeśli potrzebujesz pomocy.
- Czy mogę jeździć po budynku wózkiem inwalidzkim?
Tak, po budynku możesz jeździć wózkiem inwalidzkim. Korytarze, drzwi i windy są szerokie.
- Czy w centrali IPN są udogodnienia dla osób niewidomych i słabowidzących?
Nie. W budynku nie ma oznaczeń w alfabecie Braille’a ani oznaczeń kontrastowych lub w druku powiększonym dla osób niewidomych i słabowidzących.
Trudne słowa:
- II wojna światowa – wojna, która trwała w latach 1939-1945. Zaczęła się od ataku na Polskę. W czasie wojny zginęło bardzo wiele osób. W IPN szukamy ofiar tej wojny, upamiętniamy bohaterów i ścigamy ludzi, którzy zabijali i krzywdzili innych
- Archiwum – miejsce przechowywania i udostępniania dokumentów
- Czasy PRL – czasy Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Polska nie była wtedy wolnym krajem, np.: nie można było jechać za granicę bez zgody władz. W tym czasie wielu ludzi buntowało się przeciwko ograniczeniom
- Działacz opozycji antykomunistycznej – osoba, która w czasach PRL sprzeciwiała się władzy, np.: brała udział w strajkach, rozdawała ulotki
- Identyfikacja szczątków – gdy znajdujemy kości zabitej osoby, chcemy dowiedzieć się, jak miała na imię, nazwisko, skąd była. Chcemy znaleźć jej rodzinę i pochować szczątki na cmentarzu
- Lustracja – sprawdzamy, czy oświadczenia lustracyjne są zgodne z prawdą
- Oświadczenia lustracyjne – dokumenty, które przed objęciem funkcji muszę wypełnić najważniejsze osoby w państwie
- Osoba represjonowana z powodów politycznych – człowiek ukarany przez władze PRL za walkę o wolność. Karą było np. wyrzucenie z pracy, wyrzucenie ze szkoły, uwięzienie
- Patronat – opieka nad jakimś wydarzeniem
- Śledztwo IPN – szukamy ludzi, którzy w czasie II wojny światowej i w czasach PRL doprowadzili do śmierci innych osób lub robili im krzywdę
- Upamiętnianie – dbamy o to, żeby ludzie pamiętali o ważnych wydarzeniach i ludziach. Żeby to zrobić, organizujemy uroczystości, stawiamy pomniki i wieszamy tablice pamiątkowe
Jeśli nie rozumiesz jakiegoś słowa – zapytaj. Postaramy się Ci pomóc.